Hoe kan ik een ouder met schuldgevoelens ondersteunen?

Ouders zijn zich bewust van de impact die een scheiding heeft op hun kinderen, ook op schoolgebied. Onderzoek bevestigt dat kinderen van gescheiden ouders vaak lager scoren op verschillende welzijnsfactoren: ze vertonen vaker externaliserende en internaliserende problemen, hebben een minder goede gezondheid, minder kwaliteitsvolle relaties en lagere schoolprestaties. We zien dit scheidingseffect zowel op korte termijn als op lange termijn, waarbij de verschillen zelfs tot in de volwassenheid blijven bestaan. Elke ouder weet inmiddels dat scheiding een impact heeft en het is dan ook begrijpelijk dat ze hierrond vaak intense schuldgevoelens ervaren. Het kan voor ouders echter geruststellend zijn om te weten dat dit scheidingseffect veroorzaakt wordt door andere factoren dan de scheiding op zich. Die factoren zijn vaak wel een bijproduct van de scheiding, maar als ouder kunnen ze er wel nog een impact op hebben.

Hieronder verwijzen we telkens naar fiches die de ouder(s) kunnen ondersteunen bij het omgaan met schuldgevoelens en het zo goed mogelijk laten verlopen van een scheiding. Het is uiteraard niet de bedoeling dat leerkrachten optreden als hulpverleners, maar door ouders warm en concreet door te verwijzen naar deze fiches met uitleg en tips, kan je ervoor zorgen ouders gemakkelijker de weg vinden naar ondersteuning. Voor sommige leerkrachten zal het ook fijn zijn om op die manier iets te kunnen betekenen voor ouders en dus ook voor de kinderen in hun klas.  

Het scheidingseffect

Het scheidingseffect kan verklaard worden door onderstaande factoren die soms een gevolg kunnen zijn van een scheiding:

De kwaliteit van de ouder-kind relatie 

Een scheiding kan soms tot gevolg hebben dat de relatie met één of beide ouders slechter wordt. 

De opvoedstijl 

Kinderen metouders die naar hen luisteren en rekening houden met hun behoeftes bij het uitwerken van een ouderschapsregeling, doen het beter dan kinderen wiens ouders alleen handelen zonder te luisteren naarde wensen van hun kinderen. Uiteraard handelen deze ouders ook in het belang van hun kinderen, maar ze luisteren hierbij niet naar wat hun kinderen hier zelf over te zeggen hebben. 

Voortdurende ouderlijke ruzies​ 

Chronische conflicten zijn nefast voor kinderen. Kinderen wiens ouders, ondanks de complexiteit en pijn, in staat zijn om de strijd los te laten, doen het beduidend beter. 

• Wil jij of de ouder meer weten over de effecten van deze chronische conflicten op kinderen, dan kan dat via de fiche 'Wat betekent een scheiding met aanhoudend conflict voor mijn kind?'
• Wanneer ouders graag tips willen om het conflictmonster te temmen, kan je hen verwijzen naar de fiche: 'Hoe overleven in een scheiding met aanhoudend conflict?

Financiële moeilijkheden 

Deze moeilijkheden blijken ook een verklarende factor te zijn. Na een scheiding moeten er bijvoorbeeld plots twee huizen betaald en verwarmd worden. 

• Willen ouders graag tips over hoe omgaan met de nieuwe financiële situatie, dan kan je hen verwijzen naar de fiche 'Mijn kinderen (alleen) opvoeden kost geld: wat zijn praktische tips om rond te komen met weinig geld?'

Een opeenstapeling van veranderingen​ 

Bij een scheiding verandert er veel voor kinderen. Ze verliezen niet alleen de mama-papa-eenheid, maar soms ook een huis, een school, vriendjes, een jeugdbeweging ... Deze verliezen moeten allemaal verwerkt worden.  

• Willen ouders meer lezen over wat kinderen nodig hebben na een scheiding en hoe ze er kunnen zijn voor hun kinderen, verwijs hen dan door naar de fiche 'Wat heeft mijn kind nodig na de scheiding?'

Een slecht functionerende ouder 

Een scheiding doet ook iets met ouders, want ook zij hebben verdriet en gaan door een fase van rouw. Het kan gebeuren dat ouders hierdoor niet meer de zorg kunnen bieden die hun kind nodig heeft.  

• Ben je bezorgd over een ouder en wil je met deze ouder even praten over zelfzorg in tijden van scheiding, neem dan zelf even de fiche 'Zorg voor jezelf' door.
• Voel je dat een ouder openstaat voor psychische hulp, dan kan je die verwijzen naar de fiche 'Waar kan ik terecht voor psychische hulp voor mezelf?'