Hoe maak ik scheiding bespreekbaar in de klas?

In retrospectieve interviews met jongeren, uitgevoerd in 2022 in het kader van het SBO-project Family Solidarity 2.0, vroegen we aan jongeren of ze hun gezinssituatie herkennen in de boeken, handboeken, materialen, prenten … die gebruikt worden op school. Dit is een selectie uit hun antwoorden:

• 'Neen, ik voelde mij wat alleen.'

• 'Nee, over het algemeen heb ik het gevoel dat mijn gezinssituatie op school eerder een uitzondering is dan de norm. Ik herken mijn gezinssituatie niet echt in de boeken, handboeken of materialen die op school worden gebruikt.'

• 'Er zijn vroeger nooit boeken, handboeken, materialen of prenten gebruikt die aantoonden dat een gescheiden gezin ook mogelijk was. Dat vind ik misschien wel jammer dat enkel de stereotiepe gezinssituaties terug te vinden zijn in de boeken, prenten die gebruikt worden want er is net zoveel diversiteit in onze samenleving.'

Hoewel je zou veronderstellen dat scheidingen en nieuw samengestelde gezinnen ondertussen een normaliteit zijn binnen de huidige gezinsdiversiteit, geven kinderen uit gescheiden gezinnen nog steeds aan dat ze zich soms anders voelen als gevolg van de scheiding. Zich anders voelen resulteert dan vaak in gevoelens van eenzaamheid en het gevoel er minder bij te horen op school. Onderzoek (Rejaän, 2023) toont aan dat dit verminderde gevoel van 'erbij te horen' een deel van de aanpassingsmoeilijkheden verklaart die jongeren ervaren na een scheiding. Daarom wordt aanbevolen om op school te investeren in dat gevoel van 'erbij te horen' als een manier om de aanpassing van jongeren na een scheiding te bevorderen.

Er zijn verschillende manieren om te werken rond scheiding in jouw klas. Je kan activiteiten organiseren die begrip voor diverse gezinsstructuren bevorderen, die kinderen ondersteunen om te praten over hun gezin/familie of die de veerkracht vergroten doordat je samen op zoek gaat naar oplossingsstrategieën. Dergelijke activiteiten komen alle kinderen ten goede, niet enkel degenen die een scheiding van hun ouders hebben meegemaakt. 

Ondersteunende tools 

• Los het op, een spel dat scheiden bespreekbaar maakt in de klas. Dit spel is te bestellen via https://www.onderwijsinformatie.nl/loshetop/

• KAJ ontwikkelde een spel om scheiding bespreekbaar te maken in de middelbare school. Je kan hen steeds contacteren om bij jou in de klas langs te komen via https://www.kaj.be/themas/scheidingssituaties

• Het spreekbeurtpakket van Villa Pinedo. De fiches zijn te downloaden via https://www.villapinedo.nl/wp-content/uploads/2019/04/Spreekbeurt-Villa-Pinedo.pdf

• Een nieuwsbegrip pakket van Villa Pinedo, interactieve leeslessen die scheiding op een laagdrempelige manier in de klas ter sprake brengen. Extra lessen Villa Pinedo - Nieuwsbegrip​

• Alle gezinnen zijn anders: Audiovisueel lesmateriaal voor het 3de, 4de, 5de, 6de leerjaar, afgestemd op de eindterm 2.7 De leerlingen kunnen er in hun omgang met leeftijdgenoten op discrete wijze rekening mee houden dat niet alle kinderen in hetzelfde type gezin wonen als zijzelf. https://www.klascement.net/video/92633/alle-gezinnen-zijn-anders-audiovisueel-lesmateriaal/?previous

• Goed Gezin(d): wil je het graag ruimer trekken en spreken over diverse gezinsvormen en transities binnen gezinnen, dan is goed Gezin(d) een mogelijkheid. Je kan dit spel aanvragen via https://shop.aanstokerij.be/500-goed-gezind.html Dit spel werd ontwikkeld voor het secundaire onderwijs en kan je enkel bestellen met een speltrainer.