Is ons inschrijvingsformulier voldoende afgestemd op kinderen van gescheiden ouders?

Het inschrijvingsmoment is een belangrijk moment in de schoolcarrière van een kind waar de school extra aandacht kan besteden aan gescheiden gezinnen (tZitemzo, z.d.). Het inschrijvingsmoment is het moment bij uitstek om noodzakelijke gegevens te verzamelen in functie van een goede omgang en communicatie met beide ouders. Dit kan een bepalende rol spelen voor de band tussen ouders en school (GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, z.d.; Stoop, 2019). Hoewel enkele administratieve inlichtingen en afspraken onontbeerlijk zijn tijdens het inschrijfmoment, is het ook en vooral van belang de tijd te nemen tijdens het inschrijfmoment de ouders te leren kennen en warm welkom te heten (GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, z.d.). Tijdens dat moment wordt immers de basis gelegd voor de vertrouwensrelatie tussen de ouders en de school.

Door als school reeds bij het inschrijven van nieuwe leerlingen rekening te houden met de mogelijk complexe context waarin gescheiden gezinnen zich bevinden, bied je houvast aan de leerlingen en hun ouders maar ook aan het schoolteam. Een inschrijvingsbeleid dat rekening houdt met kinderen van gescheiden ouders kan immers handvaten bieden om de school als neutrale omgeving te bewaken en te vermijden dat een mogelijks conflict zich uitbreidt naar de school. Het is aangeraden om hierover ook in het schoolreglement duidelijke afspraken te maken. Dit is immers het instrument bij uitstek om het algemene beleid rond samenwerking tussen de school en gezinnen duidelijk te maken, met aandacht voor de diversiteit aan gezinsvormen die vandaag de dag realiteit is (Onderwijs Vlaanderen, 2005). Het inschrijvingsformulier kan bovenop het schoolreglement de nodige bijkomende afspraken maken die specifiek zijn naargelang gezinssamenstelling.

Vraag naar de verblijfsregeling van je leerlingen 

Als je als school op de hoogte bent van de verblijfsregeling van het kind, dan kan het lerarenteam bij vragen of problemen die ouder aanspreken bij wie het kind op dat moment verblijft. Op die manier voorkom je dat informatie over het verblijf bij de ene ouder onbedoeld bij de andere ouder terecht komt. 

Een verblijfsregeling wordt opgemaakt als kinderen afwisselen bij beide ouders wonen, in de eerste plaats door de ouders zelf (Werkgroep Hoogconflictueuze Scheiding, 2016). Deze afspraken over het verblijf van een kind zijn bindend voor de school. Ook wanneer een familierechter bij onenigheid tussen ouders over het verblijf van een kind een verblijfsregeling vastlegt in een vonnis, moet dit vonnis nageleefd worden door de school. Een omgangsregeling wordt opgemaakt in situaties waarbij het ouderlijk gezag exclusief aan één ouder is toegekend. In dat geval legt de omgangsregeling vast wanneer het contact zal hebben met de ouder waar het niet bij verblijft.

Informeer de ouders via het schoolreglement of het inschrijvingsformulier dat je als school verplicht bent om een verblijfs- en omgangsregeling vastgelegd door authentieke akte moet volgen. 

Wie mag het kind van school afhalen?

In principe mogen beide juridische ouders het kind afhalen van school (tZitemzo, z.d.). Enkel wanneer de ouders in een notariële akte of een rechter in een gerechtelijk vonnis een andere regeling omschrijft in een verblijfs- of omgangsregeling, kan op dat principe een uitzondering gemaakt worden. Als school moet je de verblijfs- of omgangsregeling volgen die is omschreven in een gerechtelijk vonnis. Als een ouder jou dus vraagt om het kind niet te laten afhalen door de andere ouder, vraag je best naar een authentieke akte waarin de verblijfs- of omgangsregeling is vastgelegd door een rechter. Een ouder bij wie het kind op dat moment verblijft, kan wel derden aanduiden die ook het kind mogen afhalen, zonder toestemming van de andere ouder die op datamoment geen verblijfsrecht uitoefent. 

Geef ouders achtergrondinformatie over ouderlijk gezag ​ 

Gezien het belang van ouderlijk gezag in het nemen van beslissingen en krijgen van informatie over het schoolleven van het kind, moet je als school op de hoogte zijn van eventuele uitzonderlijke regelingen door een rechter, bv. exclusief ouderlijk gezag.

In het inschrijvingsformulier kan u ervoor kiezen om ouders ook te laten aangeven of er nieuwe partners zijn en in welke mate ze deze nieuwe partners wensen te betrekken, bv. mag de partner informatie krijgen van de school over uw kind of mag de partner aanwezig zijn op het oudercontact. 

Uit interview met ouder: "Ik denk dat het goed zou zijn bij aanvang van het schooljaar dat ze echt bij de kinderen gaan om te vragen hoe de gezin eruit ziet en wat er om gaat. Dat ze er ook de plus ouders erbij betrekken, want die spelen soms een zeer belangrijke rol in het gezin." 

Geef info over hoe jullie zullen communiceren met beide ouders

Geef aan dat jullie, conform het recht op informatie, als school steeds beide ouders zullen informeren over bv. rapporten, oudercontacten, schoolactiviteiten … en geef aan op welke manier jullie dit zullen doen. Stoop (2019) adviseert om in het schoolreglement duidelijk te vermelden dat mails waar de andere ouder niet in cc staat, niet beantwoord worden. Vraag dus zeker naar de contactgegevens van beide juridische ouders.  

Maak duidelijk op welke manier wijzigingen in gezinssituatie gemeld kunnen worden 

In een preventief beleid rond scheiding op school is reeds bij inschrijving voor alle partijen duidelijk wat zij mogen verwachten wanneer er zich een wijziging in de gezinssituatie voordoet (Wiewauters, 2017). Dit begint bij de manier waarop melding kan worden gemaakt van een gewijzigde gezinssituatie (Stoop, 2019). Weten ouders op welke manier ze de school op de hoogte kunnen brengen van een gewijzigde gezinssituatie: bij wie ze terecht kunnen, wat ze mogen verwachten? Bij wijzigingen in gezinssituatie is het belangrijk dat je als school hiervan op de hoogte gesteld wordt. Is het voor jullie op school voor alle ouders duidelijk op welke manier zij de school op de hoogte kunnen stellen van een eventuele wijziging in gezinssituatie? Weten ze bij wie ze terecht kunnen, wat ze mogen verwachten? De manier waarop de school met dergelijke meldingen omgaat, beïnvloedt de kwaliteit van het verdere contact tussen de ouders en de school (Stoop, 2019).  

Afspraken over schoolfacturen 

Maak bij inschrijving afspraken over de manier waarop schoolfacturen worden bezorgd. Beide ouders zijn volgens de Belgische wetgeving verantwoordelijke voor het betalen van schoolkosten. Bevraagd de noodzaak om met een gesplitste schoolfactuur te werken. Bezorg schoolfacturen dus ook steeds aan beide ouders.

Wat als ... 

... slechts één van de ouders het kind komt inschrijven? 

De werkgroep Hoogconflictueuze Scheiding adviseert scholen om voor niet-samenwonende ouders een standaardbrief en inlichtingenformulier te voorzien voor de ouder die niet bij de inschrijving aanwezig is (Werkgroep Hoogconflictueuze Scheiding, 2016). Dit geeft van bij de inschrijving de boodschap dat jullie als school met beide ouders communiceren. Op deze manier vermijd je ook dat het kind eventueel de rol als boodschapper tussen beide ouders opneemt.  

Webtip 

• Scheiding - tzitemzo 

Handige tool 

• Standaard inschrijvingsformulier en informatiebrieven: Een kind van gescheiden ouders inschrijven op school: zo doe je dat - tzitemzo

Bronnen en leestips 

• GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap. (z.d.). GO! Ouderblik: Diverse gezinsvormen. https://www.go-ouders.be/ouderblik 
• Onderwijs Vlaanderen. (2005, april 14). Ouderlijk gezag in onderwijsaangelegenheden. Omzendbrief NO/2005/01. https://data-onderwijs.vlaanderen.be/edulex/document.aspx?docid=13584 
• Stoop, P. (2019). Omgaan met scheiding op school. Convoy Uitgevers BV. 
• tZitemzo. (z.d.). Juridisch correct kindvriendelijk handelen in de onderwijscontext.  
• Werkgroep Hoogconflictueuze Scheiding. (2016). Een kind van gescheiden ouders inschrijven op school: Zo doe je dat. Aandacht voor kinderen van niet-samenlevende ouders in het inschrijvingsformulier van de school. 
• Wiewauters, C. (2017). Een schoolbreed beleid bij scheiding vergt zowel een juridisch als een psychosociaal kader of Een schoolbreed beleid bij scheiding is meer dan reageren op conflicten. Tijdschrift voor onderwijsrecht en onderwijsbeleid, 18, 288–294.