Vorige pagina

Welke verblijfsregeling is de beste?

Een goede verblijfsregeling is een regeling waar iedereen achter staat. Soms denken ouders dat een 50-50 regeling de 'beste' regeling is. Een perfect gelijke verdeling van de tijd tussen beide ouders is echter niet het belangrijkste voor een kind. Wat dan wel?

Beide ouders kunnen tijd doorbrengen met het kind. Er zijn hiervoor heel wat meer mogelijkheden dan een strikte 50-50 of week-weekregeling. Zoek vooral naar een combinatie waarin beide ouders het gevoel hebben het kind voldoende te kunnen zien én ook voldoende ondersteuning door de ex-partner ervaren in de opvoedings- en zorgtaken. Ook de verwachtingen van beide ouders inzake de combinatie werk-gezin-vrije tijd moeten hierbij in rekening worden gehouden.
Beide ouders kunnen kwaliteitsvolle tijd doorbrengen met het kind. Kwaliteitsvolle interacties zijn veel belangrijker voor de ouder-kind relatie dan het aantal uren dat je samen doorbrengt per week. Je bent dus geen minder goede of minder belangrijke ouder omdat het kind bijvoorbeeld 'maar' 3 dagen per week bij jou verblijft en 4 dagen bij de andere ouder. Maak vooral tijd om samen te praten en samen dingen te doen.
Kinderen mogen de andere ouder missen. Kinderen vinden het vervelend wanneer ze bijvoorbeeld niet over mama mogen praten wanneer ze bij papa zijn of omgekeerd. Wanneer ze de andere ouder missen, vinden ze het leuk dat ze hem of haar eens mogen bellen, chatten of eens binnenspringen wanneer ze in de buurt zijn.
Er is ruimte voor aanpassingen en flexibiliteit. Een goede verblijfsregeling laat ruimte voor een feestje dat het kind echt niet wil missen, een buurtfeest waar het kind graag naar toe wil, de verjaardag van oma aan mama's kant, … Het voelt niet eerlijk aan wanneer leuke dingen moeten worden gemist omwille van een regeling waaraan de ouders strikt vasthouden.

Leeftijdsspecifieke tips

Baby's en jonge peuters mogen geen lange periode gescheiden zijn van hun primaire hechtingsfiguur. Een vaak gebruikte richtlijn is maximum 1 dag per levensjaar op regelmatige basis.
Kinderen van de lagere school leeftijd zien ook reeds de praktische gevolgen van de scheiding, en dat roept bij hen vragen op. Ga met de kinderen in gesprek over welke moeilijkheden ze zien, en zoek samen naar oplossingen om die te overbruggen.
Veel pubers en adolescenten krijgen het moeilijk met een afwisselend verblijf, ze willen liever op 1 vaste plek wonen, worden zelfstandiger en sterk gericht op hun eigen afhankelijkheid.

Kan de afgesproken verblijfsregeling nog gewijzigd worden?

In eerste instantie is een goede verblijfsregeling die regeling waar iedereen zich goed bij voelt, maar gezins- en werksituaties kunnen wisselen doorheen de tijd, de vraag van kinderen kan veranderen naarmate zij ouder worden, ... dus een vraag naar wijziging kan zich opdringen.

Soms slagen ouders erin om hierover onderlinge afspraken te maken, voor andere ouders is dit moeilijk en die doen dan een beroep op een bemiddelaar of een advocaat om tot een nieuwe regeling te komen. Hoe dan ook moet een nieuwe regeling om rechtsgeldig te zijn bekrachtigd worden door de Familierechter.

Stabiliteit van een verblijfsregeling is belangrijk en het uitgangspunt, maar als er nieuwe elementen zijn kan de Familierechtbank, overeenkomstig art. 387bis BW, in het belang van het kind, op verzoek van (één van) beide ouders of van de Procureur des Konings een nieuwe regeling of gedeeltelijke wijziging van het ouderlijk gezag opleggen. Hiervoor moet een schriftelijk verzoek gericht worden aan de Familierechtbank die de scheiding uitsprak. Er zijn geen algemeen geldende regels, elke situatie wordt individueel bekeken en beoordeeld door de familierechter.

De nieuwe elementen waarvan sprake, kunnen zijn:

verhuis:

wanneer de afstand tussen beide ouders verandert: de rechtbank kan geen verplichting opleggen ivm. de woonstkeuze, maar kan eventueel wel de verblijfsregeling veranderen als de afstand tussen beide locaties verandert en de afstand tot de school van het kind te groot wordt

de afwijkende houding van een ouder:

wanneer ouder A zich verzet tegen contact van het kind met ouder B, kan de rechter de beslissing nemen hoofdverblijfplaats van het kind te wijzigen

de leeftijd van het kind:

zoals eerder aangegeven kan het voor baby's en peuters beter zijn geen lange periode gescheiden te zijn van zijn primaire ouderfiguur. Wanneer het kind echter de schoolleeftijd bereikt kan het in het belang van het kind zijn dat de verblijfsregeling wordt aangepast

de mening van het kind:

tot 18 jaar kunnen de kinderen niet kiezen bij wie ze wonen: ofwel beslissen jullie als ouders, ofwel beslist de familierechter. Een kind of jongere kan dus ook niet zomaar een vraag tot wijziging van de verblijfsregeling aan de rechter sturen. Er bestaat wel hoorrecht voor +12jarigen, maar enkel als het scheidingsproces nog loopt. Indien jouw kind een gefundeerde mening heeft om alsnog een wijziging van verblijfsregeling te vragen, dan kan je als ouder een herziening vragen aan de rechter, het is echter niet vanzelfsprekend dat de rechter op die vraag in gaat.

het langdurig ontbreken van contact:

wanneer een ouder door een langdurig verblijf in het buitenland, of in de gevangenis bv. lange tijd geen contact heeft gehad met het kind, kan via de familierechter een sociaal onderzoek door een justitie-assistent aangevraagd worden om te kijken of contactherstel mogelijk en wenselijk is, en of dit onder professionele begeleiding (bv. in een neutrale bezoekruimte van het CAW) dient te gebeuren.

stabiliteit van omgeving en continuïteit van de bestaande regeling:

het belang van stabiliteit van de omgeving en continuïteit van de bestaande regeling zal vaak ingeroepen worden om een bestaande verblijfsregeling te behouden, dit hangt nog al eens samen met de leeftijd van de kinderen: hoe jonger de kinderen, hoe minder snel de rechter geneigd zal zijn de verblijfsregeling zal wijzigen.

Bron: Declerck, C. (2017), De rechterlijke herziening van de verblijfsregeling: een bloemlezing uit de recente rechtspraak van de familiekamers, pp. 15-26 in I. Boone & C. Declerck (Eds.), Actualia Familierecht - Co-Ouderschap vandaag en morgen. Brugge: Die Keure

Getuigenis: 'Mijn ouders zijn gescheiden'

Filmpje waarin een kind getuigt over wat er moeilijk is aan leven in twee huizen.

Praktische tips

Geef jonge kinderen een knuffel of dekentje mee als overgangsobject tijdens het verblijf bij de andere ouder (ook ouders die niet gescheiden zijn, gebruiken dit als ze hun kind bv. laten logeren)
Ook een foto van de andere ouder kan helpen om de fysieke afstand te overbruggen.
Maak de verblijfsregeling zichtbaar, bijvoorbeeld op een leuke kalender of via een app.
Tel eens het aantal verhuisbewegingen dat het kind maakt per maand in de huidige verblijfsregeling. Bespreek dit aantal met het kind en de andere ouder: ervaren zij dit als (te) veel of (te) weinig? En wat kan er eventueel anders?
Kijk naar de verblijfsregeling als een groeimodel, die je kan aanpassen naargelang de noden en wensen van zowel het kind als jullie beide.
Gun de nodige tijd voor aanpassing, rekening houdend met de taakverdeling voor de scheiding. Voor de ene ouder betekent een gedeelde verblijfsregeling soms veel minder tijd met de kinderen, voor de andere is het nieuw om ook een groot deel van van de zorgtaken op zich te nemen.
In onze inventaris vind je een overzicht van kinder- en jeugdboeken rond ouders die wonen in twee huizen. Ga samen met je kind op zoek naar een boek die hij of zij leuk vindt, en ga na het lezen er samen over in gesprek.

Webtips

Op de website Tweehuizen vind je concrete voorbeelden van verblijfsregelingen.

De Pareto Group bundelde enkele concrete voorbeelden van verblijfsregelingen in een brochure 'De verblijfsregeling voor jonge kinderen'

Waar kan ik terecht met vragen, moeilijkheden, ...?

Een bemiddelaar kan helpen om afspraken te maken over de verblijfsregeling wanneer je er samen niet uit komt. Op de website van de Federatie van de Bemiddelaars kan je zoeken naar een erkende bemiddelaar in de buurt.

In elke regio is een CAW actief die jou kan ondersteunen bij vragen rond de verblijfsregeling van jouw kind. Hier kan je het aanbod van het CAW in jouw regio raadplegen.

Bronnen en leestips

- Declerck, C. (2017), De rechterlijke herziening van de verblijfsregeling: een bloemlezing uit de recente rechtspraak van de familiekamers, pp. 15-26 in I. Boone & C. Declerck (Eds.), -Actualia Familierecht - Co-Ouderschap vandaag en morgen. Brugge: Die Keure

- Descamps, L. & Mortelmans, D. (2017). De SurvivalKID echtscheiding. Kalmthout: Abimo.

- Een Nieuw Gezin (n.d.). Kindvriendelijke scheiden. Hoe doe je dat? Een Nieuw Gezin vzw.

- Wiewauters, C. & Van Eycken, M. (2014). Een week mama een week papa? Wat kinderen bij een scheiding echt nodig hebben. Tielt: Lannoo.