Wat is speciaal of anders in een nieuw samengesteld gezin?

Ieder gezin heeft zijn eigen cultuur. Deze cultuur omvat zowel de rollen en verwachtingen ten aanzien van de verschillende gezinsleden, als de gewoontes, afspraken en ''rituelen' binnen een gezin. Typisch bij de vorming van een nieuw samengesteld gezin is dat sommige gewoontes en afspraken tijdelijk worden verstoord door de komst van nieuwe gezinsleden: een plusouder, eventuele kinderen van die plusouder, … Wanneer twee gezinnen samensmelten, brengen ze immers elk hun eigen gezinscultuur mee. Net het contrast van verschillende gewoontes en afspraken met die van de plusouder en zijn of haar 'vroegere' gezin, maakt een gezin zich bewust van dingen ze vaak al jarenlang 'uit gewoonte' op een bepaalde manier doen: elkaar wel of niet een kus geven voor het slapengaan, wel of niet choco op de boterham iedere avond, vrienden spontaan laten langskomen of niet, schermtijd voor kinderen wel of niet beperken, wel of niet samen eten 's avonds, rode of witte ballen in de kerstboom, …

Daarnaast is het onderscheid tussen 'bloedband' en 'stiefband' een uniek kenmerk voor nieuw samengestelde gezinnen. Aan de ene kant heb je de (biologische) ouder, die vaak bewust voor het kind heeft gekozen, er negen maand heeft naar uitgekeken, getuige was van de eerste schreeuw, lach, traan, woordjes, stapjes, … en die bij het opgroeien van het kind innerlijke of uiterlijke eigenschappen van zichzelf weerspiegeld ziet ('het zit toch in de genen he'). Uiteraard creëert deze combinatie van biologische verwantschap en het zien opgroeien van bij de geboorte een unieke relatie. Plusouder daarentegen word je van de ene dag op de andere, als neveneffect van een verliefdheid op iemand met kinderen uit een vorige relatie. Het pluskind, in zijn huidige zijn en doen, 'overkomt' je als het ware, net zoals de plusouder het kind 'overkomt' en zijn of haar leven binnenvalt. Het erkennen en bespreken van de verschillen in onderlinge relaties die hieruit voortvloeien is veel gemakkelijker dan ouders en plusouders, of kinderen en pluskinderen, als 'perfect gelijk' te willen behandelen.

Ten slotte is ook de nabijheid van de ex-partner iets unieks voor een nieuw samengesteld gezin. Wanneer je geen kinderen hebt, is de kans klein dat jouw nieuwe liefde regelmatig een ontmoeting heeft met jouw ex-partner aan de voordeur. Het erkennen en toelaten van jouw ex-partner als ouder van jouw kinderen gaat samen met een zekere 'nabijheid', terwijl er ook een zekere afstand nodig is om de nieuwe relatie voldoende zuurstof te geven. Ook hierover geldt dat het maken van afspraken en het doorpraten van ergernissen belangrijk zijn om iedereen zich goed te laten voelen binnen het nieuwe gezin.

Tips 

1.  Erken bestaande gewoontes of gewoontes uit het 'vorige' gezin. 
2. Creëer als nieuw samengesteld gezin gaandeweg jullie eigen gezinsrituelen, op maat van jullie nieuwe gezin en in samenspel met alle gezinsleden: een gezamenlijke maaltijd op de wisseldag van de kinderen, een jaarlijkse weekend-trip naar de Ardennen, een what'sapp groep voor het delen van grappige foto's, …
3. Erken en bespreek de verschillen én gelijkenissen tussen ouders en plusouders, kinderen en pluskinderen, ...
4. Zoek naar een evenwicht tussen nabijheid van de ex-partner vanuit zijn of haar ouderrol, en voldoende ademruimte voor de nieuwe partnerrelatie.
5. Zet de stap naar professionele begeleiding wanneer jullie het gevoel hebben er als gezin zelf niet uit te komen. Hulp zoeken voor gezinsproblemen is vaak nog een taboe. Gezinnen die de stap wel hebben gezet zijn nochtans vaak blij dat ze dit hebben gedaan
6. Gebruik deze gratis, online tool met onder andere een methode om de gezinscultuur, opvoeding en huisregels te bespreken.
   

En wat als het moeilijk blijft lopen in ons nieuw gezin?

Een aantal plusouderconsulenten hebben zich verenigd en bieden op hun website www.plusouderconsulenten.be meer info en ook een gratis downloadbare plusoudergids aan.

Een gezinstherapeut kan helpen om de uitdagingen binnen een gezin beter te begrijpen en aan te pakken. Via deze website kan je een therapeut zoeken in jouw buurt. Wanneer je op zoek gaat naar een therapeut om jullie situatie in een nieuw samengesteld gezin te bespreken is het wel belangrijk om te polsen of die therapeut ervaring en voeling heeft met de complexiteit van nieuw samengestelde gezinnen. Ga dus zeker eerst een kijken op hun website of dit bij hun specialismen staat.

Video's 

​Bekijk hier een filmpje van Cindy Schepers over 'Waar gaat het om in een gelukkig samengesteld gezin'?

In deze video geeft Anja Pairoux, plusoudercoach, het verschil tussen nieuw samengestelde gezinnen en klassieke gezinnen aan. In een andere, zeer uitgebreide video van 2u, bespreekt zij diverse uitdagingen en (groei)pijnen van nieuw samengestelde gezinnen.

In deze online reportage op VRTnws zijn de partners in een nieuw samengesteld gezin, een onderzoeker en een plusoudercoach aan het woord over leven in een nieuw samengesteld gezin

Bronnen en leestips 

De Keyser, N. (2017). EensGEZINd in een nieuw samengesteld gezin. Antwerpen: Garant

Haverkort, C., Kooistra-Popelier, M., Hendrikse-Voogt, A. (2012). Hoe maak je een succes van je nieuwe gezin? Huizen: Uitgeverij Pica.

Pairoux, A. (2014). Je wist waar je aan begon!? in 7 stappen naar een gelukkiger samengesteld gezin. Gent, Borgerhoff & Lamberigts.

Schaubroeck, K. (2018). Gelukkig gescheiden. Emotionele en juridische wegwijzer. Antwerpen: Standaard Uitgeverij.

Cindy Schepers, gespecialiseerd in werken met nieuw samengestelde gezinnen heeft op haar website een blog met artikels hierover.