Hoe ervaart mijn kind de scheiding? 

Verlies en rouw  

Een heel eenvoudig, maar cruciaal inzicht: Kinderen kiezen niet voor de scheiding, zij willen liever beide ouders! Een scheiding betekent voor hen een breuk met de vertrouwde omgeving, het einde van iets heel wezenlijks.Het gezin vormt vaak de hele wereld voor het kind. Het gezin is een deel van zichzelf: ze definiëren zichzelf aan de hand van het gezin. En ook zelfs pubers die zich afzetten tegen, beschrijven zichzelf nog steeds ten opzichte van het gezin. De kern van dit gezin zijn hun ouders die ze vaak zien als een twee-eenheid, een 'mamapapa' in plaats van een afzonderlijke mama en papa. Kinderen hebben geen controle over de scheiding van deze twee-eenheid. Dat maakt hen fundamenteel onzeker en onveilig.

Veel kinderen ervaren in het begin dan ook heftige emoties. En deze emoties moeten ze verwerken, een plaats geven. Een scheiding is dus eigenlijk een rouwproces dat veel tijd vraagt, zowel voor de ouders als voor de kinderen. Maar weet dat je als ouder wel vaak reeds een stapje verder staat in het rouwproces dan jouw kind. Welke emoties kinderen ervaren en hoe zij deze emoties tonen is heel sterk individueel verschillend.

Overstuur: Hoewel kinderen het soms wel zien aankomen, zijn ze toch vaak geschokt en totaal verrast bij de aankondiging. De huiselijke wereld zoals zij die kennen verdwijnt. In eerste instantie kunnen ze niets positiefs zien. Soms ervaart het kind eerst een fase van ontkenning. Deze fase is een soort overlevingsmechanisme van kinderen in de stressvolle periode van een scheiding. Soms gaan kinderen hierbij ook fantaseren over hoe de ouders weer samen kunnen worden gebracht.

Verdrietig: De meeste kinderen vinden het erg verdrietig als hun ouders gaan scheiden. Kinderen hebben verdriet omwille van de relatie tussen hun ouders die gedaan is en omdat ze mogelijks een ouder minder zullen zien. Mogelijke tekenen van verdriet zijn: lusteloosheid of juist heel actief zijn, dagdromen, minder goed kunnen concentreren, snel geïrriteerd raken, niet veel eten, zich vervelen, … .

Eenzaamheid en een gevoel onzichtbaar te zijn. Kinderen ervaren vaak een gevoel van alleen gelaten worden. Ze komen tot het besef dat hun ouders niet alles kunnen oplossen en verliezen een deel het vertrouwen in hun ouders. Daarnaast hebben ze vaak ook het gevoel dat niemand hen echt ziet of bewust is van hun emoties. Helaas is dat soms ook een realiteit. Ouders worden vaak overweldigd door hun emoties en moeten daarnaast ook zoveel praktische en juridische zaken regelen. Het is voor ouder in deze veelheid heel moeilijk om er te zijn voor kinderen. Daarbij komt dat kinderen hun ouders vaak ook willen sparen en niet laten zien wat er echt speelt. Dit gevoel van onzichtbaarheid is op lange termijn zeer schadelijk voor kinderen. Het niet gezien worden in hun behoeftes door hun ouders, creëert een diepgaan gevoel van niet belangrijk te zijn.

Boos: Heel veel kinderen zijn erg boos wanneer de ouders gaan scheiden. Ze zijn boos omdat hun ouders gekozen hebben voor een situatie die nu hun leven op zijn kop zet. 'Hun ouders zijn toch groot en sterk? Kunnen zij er niet voor zorgen dat ze terug gelukkig worden samen?' Bij jonge kinderen uit zich dit vaak in vervelend, eisend of opstandig gedrag of meer ruzie maken met anderen. Oudere kinderen uiten dit in kwaad rondlopen, snel geïrriteerd zijn, verwijten en beschuldigingen uiten. Weet dan, dat onderliggend aan deze boosheid heel wat angsten en bezorgdheden schuilgaan en dat je best reageert op deze angsten en bezorgdheden en niet op de boosheid. Probeer dus niet deze boosheid de kop in te drukken. Hierdoor zullen de onderliggende emoties zoals verdriet en frustratie zich naar binnen richten en dat kan leiden tot een depressieve stemming. Bemoedig hen om de boosheid te uiten, maar tegelijk moet je grenzen aangeven. Gedrag dat niet toelaatbaar is zoals slaan of dingen vernielen, roep je best halt toe.

Schuldig: Het gebeurt ook veel dat jongere kinderen zich schuldig voelen. Dan denken zij dat het hun schuld is dat hun ouders gaan scheiden. Soms denken zij dat het komt doordat zij te vaak stout waren of te veel ruzie maakten met hun broer of zus.

Opgelucht : Wanneer ouders heel veel ruzie maakten, kan het zijn dat jongeren opluchting ervaren. Dat kan van korte duur zijn, als ze merken dat de ruzies ondanks de scheiding toch blijven voortduren.

Kinderen stellen het eigen rouwproces soms uit tot de hevigste storm bij hun ouders voorbij is. Ze proberen hun ouders in die periode zoveel mogelijk te 'sparen'. Kinderen vertonen daarom soms 'uitgestelde rouw', vaak bij het besef dat de scheiding 'voor altijd' is.

Wil je meer weten over 'hoe je kind ondersteunen in deze emotioneel turbulente periode, lees dan de fiche 'Wat hebben kinderen nodig na een scheiding?

Kinderzorgen: welke vragen hebben kinderen? 

• Wat gaat er met mij gebeuren?

 

Peuters en kleuters weten niet wat er gaat gebeuren. Ze maken zich vooral zorgen over dagelijkse korte termijnzaken zaken zoals 'Wie gaat mij eten geven?'; 'Wie gaat mij voorlezen?', Waar ga ik heen na school?'. Kunnen vertellen hoe de dagen er concreet zullen uitzien, kan veel rust brengen voor hen. Probeer daarbij ook zoveel mogelijk gewoontes, dagritmes en rituelen te bewaren. Daarnaast zijn ze vaak ook heel ongerust als je even weggaat naar je werk of naar de winkel. Ze hebben gezien dat mensen kunnen weggaan bij elkaar en hebben nu soms ook schrik zelf verlaten te worden. Verwittig hen dat je vertrekt en vertel ook wanneer je terug zal zijn. Zo kunnen ze er terug in leren vertrouwen dat hun ouders, ondanks hun scheiding, ouder zullen blijven voor hen.

Iets oudere schoolgaande kinderen maken zich vooral zorgen over waar ze zullen wonen, of ze nog wel naar hun hobby kunnen gaan, of ze hun vrienden nog wel zullen zien, … . Ook voor hen brengt het rust als je daar snel een antwoord op kunt geven. Van zodra ze terug beter zicht krijgen op, hoe hun toekomst eruit zal zien, kunnen ze zich terug bezighouden met het allerbelangrijkste en dat is 'kind zijn'.

• Zorgen over geld

 

Kinderen merken de verandering in levensstijl op waarmee de scheiding vaak gepaard gaat of horen ouders ruzie maken over het geld. Hierdoor maken ze zich vaak zorgen of er wel genoeg geld zal zijn om straks eten te kunnen kopen of om leuke dingen te doen. 

• Zal mijn papa/mama mij wel graag blijven zien? ​

 

• Zorgen over het welzijn van ouders en/of broers of zussen​

 

  Soms gebeurt het dat kinderen zich zorgen maken over de ouders of broer of zus. Dan zijn ze bang dat hun ouders het niet alleen redden in het nieuwe huis, dat hun ouders zich heel verdrietig en eenzaam voelen. Kinderen voelen het zeer goed aan als hun ouders het zwaar hebben. Dan willen ze voor hun ouders zorgen. Als dit een tijdje duurt, is dat geen probleem. Maar wanneer dit een vast patroon wordt, dan is dit zeer belastend voor kinderen. Wanneer kinderen echter zien dat ouders, ondanks de pijn en het verdriet ook goed voor zichzelf kunnen zorgen, voelen ze zich veiliger en zelfzekerder en kunnen ze meer stilstaan bij wat ze zelf nodig hebben. Link fiche zelfzorg. 3

Kinderen willen niet kiezen ...  

... en dat is niet altijd gemakkelijk  

Geef je tekst hier ...